Tajemnica linii brzegowej jeziora -prawo czy przypadkowość? Komu właściwie należy ta malownicza linia brzegowa? To zagadnienie od lat wzbudza kontrowersje i spory prawne na całym świecie. Czy to prywatna własność czy też wspólne dobro wszystkich? W niektórych krajach istnieją ustawy precyzujące, że część lądu bezpośrednio granicząca z akwenem jest własnością państwową lub publiczną. Oznacza to, że każdy ma równe prawo do korzystania z tego obszaru. Jednakże istnieją również kraje, gdzie osoby fizyczne mogą być właścicielami terenów nadbrzeżnych. Jak ta sprawa wygląda w Polsce? Jak daleko od jeziora można wybudować dom? Czy można ogrodzić działkę? Sprawdźmy to.
W Polsce, zgodnie z obowiązującym prawem, granice działki nad jeziorem mogą obejmować linię brzegową. Jednakże, istnieją pewne uregulowania dotyczące dostępu do brzegów jeziora, nawet jeśli działka graniczy bezpośrednio z linią brzegową. W Polsce uregulowania dotyczące dostępu do brzegów jeziora wynikają głównie z prawa wodnego oraz innych aktów prawnych. Osoba, która nabywa nieruchomość nad brzegiem jeziora, może posiadać pełnię praw właścicielskich do samej działki, jednakże musi być świadoma, że część brzegu (nabrzeża) podlega pewnym ograniczeniom.
Zgodnie z polskim prawem wodnym, brzegi jeziora (pas nabrzeżny o szerokości 1,5 metra) są uznawane za dobro wspólne, co oznacza, że są ogólnodostępne. Każdy ma prawo korzystać z brzegu jeziora w zakresie określonym przepisami prawa, z poszanowaniem zasad ochrony środowiska.
Właściciele działek przylegających do brzegów jeziora mają zazwyczaj prawo do korzystania z części brzegu bezpośrednio przylegającej do ich nieruchomości. Prawo to ma jednak swoje ograniczenia i nie może naruszać prawa publicznego dostępu do brzegu.
Zgodnie z polskim prawem cywilnym, właściciel nieruchomości ma prawo do korzystania z niej w granicach określonych w prawie, a granice działki mogą obejmować również linię brzegową jeziora. Jednakże jak wcześniej wspomnieliśmy, część nadbrzeża uznawany jest za dobro wspólne. Z tego powodu ogrodzenie działki przy linii brzegowej jest niedozwolone.
Mówi o tym Prawo Wodne Art. 478. [Naruszenie innych obowiązków]
"Kto [..] wbrew przepisowi art. 232 zakaz grodzenia nieruchomości przyległych do wód ust. 1 grodzi nieruchomości przyległe do publicznych śródlądowych wód powierzchniowych lub do brzegu wód morskich lub morza terytorialnego, w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, lub zakazuje lub uniemożliwia przechodzenie przez ten obszar, [...] podlega karze grzywny, przy czym grzywna za wykroczenia, o których mowa w pkt 2, 6, 7, 9, 10 i 12-16, wynosi od 1000 zł do 7500 zł."
Należy więc zostawić pas 1,5m od linii brzegu, który umożliwi innym osobom korzystanie z tzw. "prawa przejścia". Należy pamiętać jednak o tym, że tylko właściciel działki ma prawo do dowolnego korzystania z brzegu. Osoby postronne mają prawo do możliwości przejścia brzegiem jeziora. Prawo to często bywa jednak nadużywane.
W Polsce odległość, na jaką można budować dom nad jeziorem, zależy od przepisów prawa miejscowego i planu zagospodarowania przestrzennego. Ograniczenia te dotyczą strefy brzegowej, a odległość może wynosić od kilkudziesięciu do kilkuset metrów, zależnie od konkretnego obszaru. Informacje dotyczące tych ograniczeń można uzyskać w lokalnym urzędzie gminy. Pomoc w zrozumieniu przepisów może zapewnić architekt lub prawnik specjalizujący się w prawie nieruchomości. Dodatkowe restrykcje mogą obowiązywać na obszarach objętych ochroną przyrody, dlatego warto skonsultować każdą sytuację z urzędem.